Το δέρμα αποτελείται από την επιδερμίδα, το χόριο και την υποδερμίδα. Δρά προστατευτικά ενάντια στα μικρόβια και στους παράγοντες που το επηρεάζουν ,όπως το κάπνισμα και η ακτινοβολία.
Η ακτινοβολία καταστρέφει το γενετικό υλικό των δερματικών κυττάρων με αποτέλεσμα την πρόωρη γήρανση. Η γήρανση καθορίζεται από γενετικούς και περιβαντολλογικούς παράγοντες. Τα σημάδια της γήρανσης είναι η ξηροδερμία, η εμφάνιση ρυτίδων και πανάδων. Κατά την γήρανση παρατηρείται καταστροφή του κολλαγόνου και της ελαστίνης. Η ορατή ατροφία του δέρματος συνδέεται με την μείωση των κυττάρων κερατίνης. Εσωτερικά το δέρμα γερνά κυρίως λόγω γενετικών παραγόντων και δράσης διαφόρων ορμονών. Οι ρυτίδες εμφανίζονται λόγω μείωσης της μυϊκής μάζας με την πάροδο του χρόνου, μείωσης πυκνότητας του δέρματος, μειώμενη ελαστικότητα του δερματικού κολλαγόνου και της ελαστίνης, ενώ ταυτόχρονα παρατηρείται έντονη ξηρότητα. Οι ρυτίδες ξεκινούν στην ηλικία των 30, η κορύφωση τους είναι στην ηλικία των 40 ενώ οι βαθιές ρυτίδες εμφανίζονται και δημιουργούνται στην ηλικία των 50. Το εξαιρετικά χαμηλό σωματικό βάρος δρα αρνητικά με αποτέλεσμα την ταχύτερη εμφάνιση ρυτίδων και χαλάρωση του δέρματος.
Πολλές βιταμίνες δρούν προστατευτικά στο δέρμα, επιβραδύνοντας την πρόωρη γήρανση και καταστρέφοντας τις ελευθερες ρίζες. Οι ελεύθερες ρίζες σχηματίζονται κατά τον μεταβολισμό του οξυγόνου. Μεταφέρονται μέσω κυττάρων και διαταράσουν την δομή άλλων μορίων προκαλώντας κυτταρική βλάβη. Η συσσώρευσή τους στο κύτταρο μπορεί να οδηγήσει σε καταστροφή του (οξειδωτικό στρες). Τα αντιοξειδωτικά αδρανοποιούν τις ελεύθερες ρίζες πριν δράσουν. Εντούτοις, η πίεση, η γήρανση και οι περιβαλλοντικές πηγές όπως ο μολυσμένος αέρας και ο καπνός των τσιγάρων αυξάνουν τον αριθμό των ελεύθερων ριζών που παράγονται στο σώμα, δημιουργούντας μια δυσαναλογία.
Η βιταμίνη Α ή αλλιώς το καροτένιο είναι μία από τις λιποδιαλυτές βιταμίνες που δρούν προστατευτικά και λόγω της αντιοξειδωτικής της δράσης εξουδετερώνει τις ελεύθερες ρίζες. Επίσης, διεγείρει τη δημιουργία μελανίνης και μειώνει το κοκκίνισμα μετά την έκθεση στον ήλιο. Προλαμβάνει την εμφάνιση ρυτίδων και ζαρώματος του δέρματος, διατηρεί την υγεία των επιθηλιακών κυττάρων και ταυτόχρονα χαρίζει λάμψη στα μαλλιά. Οι κύριες πηγές της βιταμίνης Α είναι τα γαλακτοκομικά προϊόντα (γάλα, γιαούρτι, τυρί, βούτυρο κ.λ.π), ο κρόκος αυγού, το συκώτι, το κρέας, τα θαλασσινά (καβούρια, σολομό), τα λιπαρά ψάρια (σκουμπρί, σολομό, σαρδέλες, ξιφία κλπ.)ερύκοκα. και τα κίτρινα και πορτοκαλί φρούτα και λαχανικά (κολοκύθα, πεπόνι). Η βιταμίνη Α στη μορφή β-καροτίνης βρίσκεται στα καρότα, στις ντομάτες, στο σπανάκι, στο μπρόκολο και στα β
Η βιταμίνη Ε, επίσης μια λιποδιαμυτή βιταμίνη, έχει ενυδατικές και αντιοξειδωτικές ιδιότητες, αντιφλεγμονώδη δράση, βελτιώνει τον χρωματισμό του δέρματος καθώς και την μειωμένη λειτουργία του λιπαρού σμηγματικού αδένα. Επιπλέον είναι υπεύθυνη για την ανάπλαση του δέρματο. Η βιταμίνη Ε δεν απορροφάται διαδερμικά, ενώ ενισχύει την δραστηριότητα των βιταμινών Α, C. Η βιταμίνη Ε βρίσκεται στα λίπη, στα έλαια (ελαιόλαδο, ηλιέλαιο, σογιέλαιο, καλαμποκέλαιο), σε τροφές που περιέχουν πολυακόρεστα λιπαρά οξέα, στα δημητριακά, στα σιτηρά, στους ξηρούς καρπούς και στα όσπρια. Μικρές ποσότητες βιταμίνης Ε βρίσκονται σε φρούτα και λαχανικά.
Η βιταμίνη C, είναι μια υδατοδιαλυτή βιταμίνη με αντιοξειδωτική δράση, απομακρύνει τις ελεύθερες ρίζες μέσα από το κύτταρο, παραμένοντας ευαίσθητη στο φως και τη θερμοκρασία. Μειωμένα επίπεδα παρατηρούνται σε χρόνιους καπνιστές. Η βιταμίνη C εμπλέκεται στην σύνθεση κολλαγόνου και ελαστίνης, βοηθά στην ανάπλαση του δέρματος, έχει φωτοπροστατευτική δράση και επαναφέρει την ελαστικότητα του δέρματος. Σε σοβαρή έλλειψη προκαλεί ξηρότητα, ανάπτυξη ρυτίδων στο δέρμα και απώλεια μαλλιών. Το κολλαγόνο είναι μία πρωτεϊνη του συνθετικού ιστού. Είναι επίσης συστατικό των οστών και των κυτταρικών μεμβρανών, ενώ μειωμένη σύνθεση προ-κολλαγόνου προκαλεί μείωση της δερμικής πυκνότητας. Η βιταμίνη C ή αλλιώς ασκορβικό οξύ βρίσκεται στα επρεριδοειδή (πορτοκάλι, λεμόνι, γρεϊπ-φρούτ), στα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, στο μπρόκολο, στο κουνουπίδι, στο λάχανο, στις πιπεριές, στον αρακά, στα σπαράγγια, στη ντομάτα, στις φράουλες, στα βατόμουρα,στο καρπούζι και στο πεπόνι.
Βιταμίνες του συμπλέγματος Β, όπως νιασίνη, πυριδοξάλη (Β6), παντοθενικό οξύ και ριβοφλαβίνη (Β2) βοηθούν στη διατήρηση και στην καλύτερη δόμηση και προστασία του δέρματος, μαλλιών και νυχών. Τα φυσικά αντιοξειδωτικά είναι τα φλαβονοειδή (που βρίσκονται στα βατόμουρα, φράουλες, κεράσια, κόκκινο λάχανο), οι ισοφλαβόνες (στη σόγια), τα καρετονοειδή, το λουκοπένιο (στις ντομάτες, κρεμμύδια, μπρόκολο, φλούδα μήλου και μούρα) και οι κατερχίνες (στο κακάο, πράσινο τσάϊ).
Η μείωση του σωματικού βάρους ελλατώνει το οξειδωτικό στρες, μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών προβλημάτων, την υπέρταση, την πίεση που ασκείται στις αρθρώσεις των οστών, μείωση επιπέδων λιπών του αίματος (ολική χοληστερινη, τριγλυκερίδια,κτλ, βελτιώνει τον διαβήτη, αλλα και μία νοσηρή κατάσταση). Όμως, η σημαντική και απότομη μείωση του βάρους μπορεί να προκαλέσει ανεπιθύμητες παρενέργειες στον οργανισμό.
Στο δέρμα μπορεί να προκαλέσει ατροφία, ξηρότητα ή λιπαρότητα, άτονο χρώμα και ρυτίδες. Τα μαλλιά αδυνατίζουν, αραιώνουν, γίνονται θαμπά και εύθρυπτα. Τα νύχια στίγματα γίνονται και αυτά περισσότερο θαμπά και εύθρυπτα εμφανίζοντας λευκά. Σε γενικές γραμμές η απότομη και σημαντική απώλεια βάρους οδηγεί στην αβιταμίνωση, αυξάνει το ποσοστό οστεοπόρωσης κατά την εμμηνόπαυση, εξασθενεί τον οργανισμό, προκαλώντας μεταξύ άλλων υπόταση και βραχυκαρδία.
Το νερό και η σωστή ενυδάτωση είναι επίσης ένας παράγοντας που βοηθά στην υγεία του δέρματος. Το νερό είναι βασικό στοιχείο για την επαρκή πρόσληψη και απορρόφηση υδατοδιαλυτών βιταμινών και θρεπτικών συστατικών που λαμβάνουμε από την διατροφή μας, για την ενυδάτωση των κυττάρων καθώς και για την αποβολή τοξινών από τον οργανισμό, διαδικασία που βοηθά το δέρμα να δείχνει περισσότερο καθαρό και λαμπερό.
